Alfred Kopaczel Emaus
Cytat dnia
Słowo Boże
Trzecia Niedziela Wielkanocna
► Posłuchaj!
W dzisiejszym fragmencie przypominamy sobie spotkanie uczniów z Jezusem w drodze do Emaus. Dołącz do nich w tej podróży, wsłuchuj się w każde słowo i obserwuj reakcje.
Dzisiejsze Słowo pochodzi z Ewangelii wg Świętego Łukasza
Łk 24, 13-35
Oto dwaj uczniowie Jezusa tego samego dnia, w pierwszy dzień tygodnia, byli w drodze do wsi, zwanej Emaus, oddalonej sześćdziesiąt stadiów od Jerozolimy, Rozmawiali oni z sobą o tym wszystkim, co się wydarzyło. Gdy tak rozmawiali i rozprawiali z sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi. Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że Go nie poznali. On zaś ich zapytał: «Cóż to za rozmowy prowadzicie z sobą w drodze?» Zatrzymali się smutni. A jeden z nich, imieniem Kleofas, odpowiedział Mu: «Ty jesteś chyba jedynym z przebywających w Jerozolimie, który nie wie, co się tam w tych dniach stało». Zapytał ich: «Cóż takiego?» Odpowiedzieli Mu: «To, co się stało z Jezusem z Nazaretu, który był prorokiem potężnym w czynie i słowie wobec Boga i całego ludu; jak arcykapłani i nasi przywódcy wydali Go na śmierć i ukrzyżowali. A myśmy się spodziewali, że właśnie On miał wyzwolić Izraela. Teraz zaś po tym wszystkim dziś już trzeci dzień, jak się to stało. Co więcej, niektóre z naszych kobiet przeraziły nas: Były rano u grobu, a nie znalazłszy Jego ciała, wróciły i opowiedziały, że miały widzenie aniołów, którzy zapewniają, iż On żyje, Poszli niektórzy z naszych do grobu i zastali wszystko tak, jak kobiety opowiadały, ale Jego nie widzieli». Na to On rzekł do nich: «O nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierzenia we wszystko, co powiedzieli prorocy! Czyż Mesjasz nie miał tego cierpieć, aby wejść do swojej chwały?» I zaczynając od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego. Tak przybliżyli się do wsi, do której zdążali, a On okazywał, jakoby miał iść dalej. Lecz przymusili Go, mówiąc: «Zostań z nami, gdyż ma się ku wieczorowi i dzień się już nachylił». Wszedł więc, aby zostać z nimi. Gdy zajął z nimi miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał go i dawał im. Wtedy otworzyły się im oczy i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. I mówili nawzajem do siebie: «Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?» W tej samej godzinie wybrali się i wrócili do Jerozolimy. Tam zastali zebranych Jedenastu i innych z nimi, którzy im oznajmili: «Pan rzeczywiście zmartwychwstał i ukazał się Szymonowi». Oni również opowiadali, co ich spotkało w drodze, i jak Go poznali przy łamaniu chleba.
PIERWSZE CZYTANIE (Dz 2,14.22–28)
Bóg wskrzesił Jezusa, zerwawszy więzy śmierci
Czytanie z Dziejów Apostolskich.
W dzień Pięćdziesiątnicy stanął Piotr razem z Jedenastoma i przemówił donośnym głosem: „Mężowie Judejczycy i wszyscy mieszkańcy Jerozolimy, przyjmijcie do wiadomości i posłuchajcie uważnie mych słów! Jezusa Nazarejczyka, męża, którego posłannictwo Bóg potwierdził wam niezwykłymi czynami, cudami i zna kami, jakich Bóg przez Niego dokonał wśród was, o czym sami wiecie, tego Męża, który z woli, postanowienia i przewidzenia Bożego został wydany, przybiliście rękami bezbożnych do krzyża i zabiliście. Lecz Bóg wskrzesił Go, zerwawszy więzy śmierci, gdyż niemożliwe było, aby ona panowała nad Nim. Dawid bowiem mówił o Nim:
»Miałem Pana zawsze przed oczami, gdyż stoi po prawicy mojej, abym się nie zachwiał. Dlatego ucieszyło się serce moje i rozradował się język mój, także i ciało moje spoczywać będzie w nadziei, że nie zostawisz duszy mojej w Otchłani ani nie dasz Świętemu Twemu ulec skażeniu. Dałeś mi poznać drogi życia i napełnisz mnie radością przed obliczem Twoim«”.
Oto słowo Boże.
PSALM RESPONSORYJNY (Ps 16,1–2a i 5.7–8.9–10,11)
Refren:Ukaż nam, Panie, Twoją ścieżkę życia.
Zachowaj mnie, Boże, bo chronię się do Ciebie, *
mówię do Pana: „Tyś jest Panem moim”.
Pan moim dziedzictwem i przeznaczeniem, *
to On mój los zabezpiecza.
Błogosławię Pana, który dał mi rozsądek, *
bo serce napomina mnie nawet nocą.
Zawsze stawiam sobie Pana przed oczy, *
On jest po mojej prawicy, nic mną nie zachwieje,
Dlatego cieszy się moje serce i dusza raduje, *
a ciało moje będzie spoczywać bezpiecznie,
bo w kraju zmarłych duszy mej nie zostawisz *
i nie dopuścisz, bym pozostał w grobie.
Ty ścieżkę życia mi ukażesz, *
pełnię Twojej radości
i wieczną rozkosz *
po Twojej prawicy.
DRUGIE CZYTANIE (1 P 1,17–21)
Zostaliście wykupieni drogocenną krwią Chrystusa
Czytanie z Pierwszego Listu świętego Piotra Apostoła.
Bracia: Jeżeli Ojcem nazywacie Tego, który sądzi, nie mając względów na osoby, ale według uczynków każdego człowieka, to w bojaźni spędzajcie czas swojego pobytu na obczyźnie.
Wiecie bowiem, że z waszego odziedziczonego po przodkach złego postępowania zostaliście wykupieni nie czymś przemijającym, srebrem lub złotem, ale drogocenną krwią Chrystusa, jako baranka niepokalanego i bez zmazy.
On był wprawdzie przewidziany przed stworzeniem świata, dopiero jednak w ostatnich czasach się objawił ze względu na was. Wy przez Niego uwierzyliście w Boga, który wzbudził Go z martwych i udzielił Mu chwały, tak że wiara wasza i nadzieja są skierowane ku Bogu.
Oto słowo Boże.
ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ (Łk 24,32)
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
Panie Jezu, daj nam zrozumieć Pisma,
niech pała nasze serce, gdy do nas mówisz.
Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.
EWANGELIA (Łk 24,13–35)
Poznali Chrystusa przy łamaniu chleba
Słowa Ewangelii według świętego Łukasza.
Oto dwaj uczniowie Jezusa tego samego dnia, w pierwszy dzień tygodnia, byli w drodze do wsi, zwanej Emaus, oddalonej sześćdziesiąt stadiów od Jerozolimy. Rozmawiali oni ze sobą o tym wszystkim, co się wydarzyło. Gdy tak rozmawiali i rozprawiali ze sobą, sam Jezus przybliżył się i szedł z nimi. Lecz oczy ich były niejako na uwięzi, tak że Go nie poznali.
On zaś ich zapytał: „Cóż to za rozmowy prowadzicie ze sobą w drodze?”. Zatrzymali się smutni. A jeden z nich, imieniem Kleofas, odpowiedział Mu: „Ty jesteś chyba jedynym z przebywających w Jerozolimie, który nie wie, co się tam w tych dniach stało”.
Zapytał ich: „Cóż takiego?”.
Odpowiedzieli Mu: „To, co się stało z Jezusem z Nazaretu, który był prorokiem potężnym w czynie i słowie wobec Boga i całego ludu; jak arcykapłani i nasi przywódcy wydali Go na śmierć i ukrzyżowali. A myśmy się spodziewali, że właśnie On miał wyzwolić Izraela. Teraz zaś po tym wszystkim dziś już trzeci dzień, jak się to stało. Co więcej, niektóre z naszych kobiet przeraziły nas: były rano u grobu, a nie znalazłszy Jego ciała, wróciły i opowiedziały, że miały widzenie aniołów, którzy zapewniają, iż On żyje. Poszli niektórzy z naszych do grobu i zastali wszystko tak, jak kobiety opowiadały, ale Jego nie widzieli”.
Na to On rzekł do nich: „O, nierozumni, jak nieskore są wasze serca do wierzenia we wszystko, co powiedzieli prorocy! Czyż Mesjasz nie miał tego cierpieć, aby wejść do swojej chwały?”. I zaczynając od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im, co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego.
Tak przybliżyli się do wsi, do której zdążali, a On okazywał, jakoby miał iść dalej. Lecz przymusili Go, mówiąc: „Zostań z nami, gdyż ma się ku wieczorowi i dzień się już nachylił”. Wszedł więc, aby zostać z nimi. Gdy zajął z nimi miejsce u stołu, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał go i dawał im, Wtedy otworzyły się im oczy i poznali Go, lecz On zniknął im z oczu. I mówili nawzajem do siebie: „Czy serce nie pałało w nas, kiedy rozmawiał z nami w drodze i Pisma nam wyjaśniał?”.
W tej samej godzinie wybrali się i wrócili do Jerozolimy. Tam zastali zebranych Jedenastu i innych z nimi, którzy im oznajmili: „Pan rzeczywiście zmartwychwstał i ukazał się Szymonowi”. Oni również opowiadali, co ich spotkało w drodze, i jak Go poznali przy łamaniu chleba.
Oto słowo Pańskie.
KOMENTARZ
Zawiedzione nadzieje
Rozczarowani uczniowie mówią: A my mieliśmy nadzieję, że to On wyzwoli Izraela. Jezus zawiódł ich nadzieje. Nie wygnał Rzymian i nie przywrócił Izraelowi utraconej potęgi. Nie odnowił tego, co na skutek grzechu ludu i jego przywódców popadło w ruinę. Czy jednak rzeczywiście? A może w swojej ślepocie ci, którzy oczekiwali doczesnego zbawienia, nie potrafili dostrzec, że Bóg nieskończenie przekroczył ich oczekiwania i odnowił wszystko to, co na skutek grzechu pierwszych ludzi zostało zniszczone? Zamiast przywracać królestwo Izraela, zawarł w sobie wieczne przymierze pokoju, które już nigdy nie zostanie złamane. Swoim zbawieniem ogarnął cały świat i wszystkich ludzi, przywracając harmonię w sposób pełniejszy niż ten, który istniał na początku. Bóg stał się człowiekiem, wynosząc w ten sposób ludzi do komunii w samym Bogu. Czy taką odbudowę rzeczywistości można uznać za zawiedzione nadzieje?
Panie Jezu, Ty jesteś naszą nadzieją. Pomóż nam niestrudzenie ufać Tobie w momentach zwątpienia i rozczarowania.
Rozważania zaczerpnięte z „Ewangelia 2017”Autorzy: o. Daniel Stabryła OSB, o. Michał Legan OSPPE
Edycja Świętego Pawła
Eliza Wasilewska
Podyplomowe Studia Biblijne
Opowiadanie o uczniach idących do Emaus w Ewangelii wg św. Łukasza
Analiza tekstu Łk, 24, 13 – 35 /fragment/wroclaw.biblista.pl/
25 – 27 Rozpoczyna się kolejna scena tej perykopy. Jezus wyrzuca uczniom brak wiary – „powolność serca”[5] do wierzenia we wszystko co powiedzieli prorocy. Nie powołuje się tu nawet do autorytetu siebie samego – ich Mistrza, lecz w Pismach – począwszy do Mojżesza wyjaśnia im wszystko co się odnosi do Niego – Mesjasza. Przymiotnik „ἀνόητοι” – „bezmyślny, nierozumny” ma odmienne znaczenie od słowa „ῥακά”[6] z Mt 5,22 – „człowiek godny pogardy, pusty”. W odniesieniu do ludzi w NT występuje on także w Rz 1,14, Ga 3,1, Tt 3,3. Bardzo ważne wydaje się odwołanie do Ga 3,1: „O, nierozumni Galaci! Któż was urzekł, was, przed których oczami nakreślono obraz Jezusa Chrystusa ukrzyżowanego?” Ci dwaj uczniowie także mieli przed oczami nakreślony obraz Jezusa ukrzyżowanego. W ich pojęciu Mesjasz nie mógł cierpieć. Nie rozumieli oni zamysłu Boga, który by odkupić ludzi wydał swego Syna na tak haniebną (w ich oczach) śmierć. W wersecie 26 czasownik „wycierpieć” ma szersze znaczenie. Odpowiada on greckiemu „πάσχω” – „doznawać, doświadczać czegoś dobrego lub złego”, który dopiero w tradycji chrześcijańskiej nadał Chrystusowi cechy cierpiącego Sługi Jahwe z Iz 53,1 – 12. W wersecie 27 znajduje się czasownik „wyjaśniać” – „διερμηνεύω”, mający także znaczenia: „przekładać na inny język, wykładać”[7] . Jezus ukazując w odniesieniu do Pism wydarzenia, które uczniowie dobrze znali, niejako tłumaczy z Bożego języka na ludzki to, co się stało. Pokazuje, że w Nim wszystko co napisano zostało wypełnione. To Jezus ożywia Słowo, a nawet więcej On jest Słowem.
28 – 32 Jezus i uczniowie przybliżyli się do wsi – do celu, do którego zdążali (Łk 24, 13). Jezus udawał, że podąża dalej – w ten sposób uczniowie mogli sami wyrazić chęć spędzenia z Nim wieczoru a być może i nocy. Ich reakcja pokazuje pragnienie przebywania z Nieznajomym – przymusili Jezusa do pozostania z nimi[8]. Jezus „wszedł, aby zostać z nimi”. W wyrażeniu tym kryje się zamiar przebywania wraz z uczniami, bycia dla nich dostępnym. Można też przetłumaczyć to zdanie: „przybył, by zostać z nimi”.
Wszyscy trzej położyli się przy stole – był to zwyczajowy sposób spożywania posiłków. Jezus wziął chleb, pobłogosławił go i połamawszy podał uczniom. „Εὐλογέω” – „błogosławić, wielbić” jest używane obok czasownika „εὐχαριστέω” – „być wdzięcznym, wyrażać dziękczynienie” w tekstach mówiących o ustanowieniu Eucharystii. Pierwszy czasownik można odnaleźć m. in. w opisie Ostatniej Wieczerzy w Mt 26,26 i Mk 14,22, drugi z nich w następnych wersetach: Mt 26,27 i Mk 15,23. Chleb jest symbolem życia – przyjmowanie chleba to przyjmowanie życia, łamanie chleba to łamanie życia. Gdy Jezus podawał uczniom przełamany chleb ich oczy „zostały otwarte”. Zastosowanie strony biernej tego czasownika wskazuje na to, że nie sami przejrzeli, ale Ktoś im oczy uwolnił – sprawcą był Bóg. To otwarcie oczu pozwoliło im poznać Jezusa Zmartwychwstałego. Jednocześnie Jezus stał się dla nich niewidzialny („ἄφαντος”[9]) – nie odszedł, został z nimi. W tym fragmencie pojawia się także odwołanie do serc uczniów. Jezus wcześniej wyrzucał uczniom „powolność serc”, teraz oni sami stwierdzają, że ich serca „płonęły” gdy „otwierał im Pisma”[10]. Bez pomocy i wyjaśnień Jezusa nie pojmowali wydarzeń, ich wysiłki nie przynosiły zrozumienia. Dopiero spotkanie z Bogiem pozwoliło uczniom uwierzyć i zrozumieć to , co się stało.
33 – 35 „W tej samej godzinie”, czyli niezwłocznie, po ciemku uczniowie wstali i wrócili do Jerozolimy. Czasownik „ἀνίστημι” – „powstać, podnosić się, zmartwychwstać” wielokrotnie używany jest w NT do określenia wskrzeszenia ludzi lub zmartwychwstania. Wyraz ten łączy treść rozważanej ewangelii i tekst: „Zbudź się o śpiący i powstań z martwych a zajaśnieje ci Chrystus” (Ef 5,14) – gdy uczniom zostały otwarte oczy (obudzili się), powstali z martwych i zajaśniał im Chrystus – weszli w rzeczywistość Zmartwychwstania[11]. W Jerozolimie zastali zebranych Jedenastu i innych, którzy oznajmili, że „Pan rzeczywiście zmartwychwstał”. Z zebranych tylko Szymonowi ukazał się Jezus (wydarzenie to nie jest opisane w Ewangelii Łukasza). Uczniowie opisali zebranym w najdrobniejszych szczegółach („ἐξηγέομαι”)co ich spotkało w drodze i jak Jezus „dał się poznać przy łamaniu chleba”[12]. Czasownik „ἐξηγέομαι” – „wyjaśniać, opowiadać, wykładać” można odnaleźć także w J 1, 18 (Jednorodzony Bóg pouczył o Ojcu), Dz 10,8 (Korneliusz opowiada o widzeniu anioła Pańskiego); Dz 15,12 (opowiadanie Barnaby i Pawła o znakach i cudach) Dz 15,14 (Piotr opowiada jak Bóg wybrał lud spośród pogan) i Dz 21,19 (Paweł opowiada czego Bóg dokonał przez niego wśród pogan). Czasownik ten używany jest przez św. Łukasza w opowiadaniach o wielkich cudach i znakach dokonywanych przez Boga – to co się wydarzyło podczas drogi do Emaus, było ważnym przejawem działania Boga. Uczniowie odczuli i zrozumieli, że muszą głosić Zmartwychwstałego – dzielą się wydarzeniami z tymi, którzy ich nie doświadczyli.
Odniesienie do innych tekstów w Piśmie Świętym
W Ewangelii wg św. Marka 16, 12 – 13 wspomniane zostało objawienie się Jezusa w innej postaci dwóm uczniom na drodze do wsi. Uczniowie ci wracają do Jerozolimy, by pozostałym oznajmić, że Jezus żyje. Ich słowa spotykają się jednak z brakiem wiary w Zmartwychwstanie. Oba opowiadania poza długością – przekaz św. Łukasza jest znacznie dłuższy od opisu św. Marka różni przede wszystkim szczegół o ukazaniu się Jezusa „w innej postaci, kształcie ”[13] . Łukasz nie używa tego zwrotu wprost, ale fakt, że uczniowie nie poznali Jezusa nasuwa myśl, że wyglądał On inaczej.
Refleksja
Czytając tą perykopę miałam wrażenie, że uczniowie uciekają z Jerozolimy – uciekają przed swoimi mylnymi wyobrażeniami o Jezusie, przed swoimi zawiedzionymi nadziejami. Nie wiedzą jak znaleźć te właściwe. Sam Jezus musi objawić im siebie, uwolnić ich oczy, by przejrzeli i zrozumieli, że to co się stało jest wielkim cudem – darem Boga dla nich. Przez śmierć Jezusa Bóg wybawił nas z grzechu. Na śmierci się jednak nie kończy, Jezus zmartwychwstaje i to zmartwychwstanie jest też naszym udziałem.
Tekst ten pokazał mi bardzo prostą prawdę o Jezusie Eucharystycznym. Patrząc na Ten Chleb – można widzieć po prostu kawałek chleba, mimo, że przede mną jest sam Bóg – sam we własnej Osobie. Tak jak uczniowie na początku drogi – patrzyli na Jezusa a widzieli człowieka przebywającego w tych dniach w Jerozolimie. Można też patrzeć z wiarą – nie widzieć chleba ale Jezusa. W Emaus Jezus pobłogosławił chleb, stał się niewidoczny w swoim Zmartwychwstałym Ciele, ale pozostał z uczniami – tak jak chleb, który im podał. Ta wieczerza w Emaus, była pierwszą Eucharystią – Jezus przełamał chleb jak swoje życie a jednocześnie był obecny z uczniami.
Bibliografia:Tekst Pisma Świętego:„Grecko – polski Nowy Testament” tłum. Ks. R. Popowski, M. Wojciechowski. Oficyna Wydawnicza „Vacatio”. Warszawa 1997.„Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu” Biblia Tysiąclecia Wydanie III poprawione. Wydawnictwo Pallotinum. Poznań – Warszawa 1980.„Pismo Święte Stary i Nowy Testament”. Opracował zespół pod red. Ks. M. Patera i ks. M. Wolniewicza. Wydanie I. Księgarnia św. Wojciecha. Poznań 2006.Pozostałe: „Księgi narracyjne Nowego Testamentu. Wprowadzenie historyczno – literackie i teologiczne” Ks. J. Czerski. Opolska Biblioteka Teologiczna nr 59. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Opole 2003. „słownik obrazów i symboli biblijnych” Manfred Burker. Pallotinum. Poznań 1989.
„Wielki słownik grecko – polski Nowego Testamentu”. Ks. R. Popowski. Oficyna Wydawnicza „Vacatio”. Warszawa 1997.
[1] Wyrażenia greckie podane za tekstem z Grecko – polskiego Nowego Testamentu tłum. Ks. R. Popowski, M. Wojciechowski. Oficyna Wydawnicza „Vacatio”. Warszawa 1997.
[2] Tłumaczenia słów greckich pochodzą z Wielkiego słownik grecko – polskiego Nowego Testamentu. Ks. R. Popowskiego. Oficyna Wydawnicza „Vacatio”. Warszawa 1997
[3] W 1 Kor 15,33 użyty jest jeszcze rzeczownik „ὁμιλία” – rozmowa.
[4] Wyrażenia podane za tłumaczeniem tekstu wydania interlinearnego Grecko – polskiego Nowego Testamentu tłum. Ks. R. Popowski, M. Wojciechowski.
[5] Ibidem
[6] Przypis w Biblii Tysiąclecia wydanie cytowane wcześniej.
[7] Użyty także w 1 Kor 12,30; 14, 5. 13 – gdzie św. Paweł mówi o darze języków i ich tłumaczenia.
[8] Czasownik „przymuszać” znajduje się jeszcze tylko w NT w Dz 16,15 – Lidia, po tym jak Pan otworzył jej serce gdy słuchała św. Pawła, została ochrzczona i wymogła na św. Pawle i towarzyszach by u niej zamieszkali.
[9] Przymiotnik ten występuje w NT tylko jeden raz właśnie w Łk 24,31 powstał ze złożenia słów: „ἄ-” – „nie- bez-” i „φαίν” – „ukazywać się, jaśnieć, świecić” (występuje w m. in. Mk 16,9 o ukazaniu się Jezusa Marii Magdalenie) .
[10] Wyrażenia podane za tłumaczeniem tekstu wydania interlinearnego Grecko – polskiego Nowego Testamentu tłum. Ks. R. Popowski, M. Wojciechowski.
[11] Inne miejsca: Łk 18, 33 (trzecia zapowiedź męki i zmartwychwstania), Łk 24, 7 (orędzie aniołów przy pustym grobie), Mk 5, 42 (wskrzeszenie córki Jaira) J, 11,23 (wskrzeszenie Łazarza), Dz 9,41 (wskrzeszenie Tabity)
[12] Wyrażenia podane za tłumaczeniem tekstu wydania interlinearnego Grecko – polskiego Nowego Testamentu tłum. Ks. R. Popowski, M. Wojciechowski.
[13] Ibidem
______________________________________________________________________________________________________________
Dodaj komentarz