Do pełnienia uczynków miłosierdzia względem duszy i względem ciała wzywa Franciszek w swym orędziu na Wielki Post. Zapowiada także rozesłanie “Misjonarzy Miłosierdzia, aby byli dla wszystkich żywym znakiem Bożego przebaczenia i bliskości”. Orędzie nosi tytuł “Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary (Mt 9,13). Dzieła miłosierdzia na drodze jubileuszu”.

Tekst Orędzia:

Chcę raczej miłosierdzia niż ofiary (Mt 9,13). Dzieła miłosierdzia na drodze jubileuszu.

1. Maryja, ikona Kościoła, który ewangelizuje, bo jest ewangelizowany

W bulli ogłaszającej Jubileusz napisałem: “Niech Wielki Post w Roku Jubileuszowym będzie przeżywany jeszcze bardziej intensywnie, jako ważny moment, by celebrować miłosierdzie Boga i go doświadczać” (“Misericordiae vultus”, 17). Przez wezwanie do słuchania Słowa Bożego oraz inicjatywę “24 godziny dla Pana” pragnąłem podkreślić prymat modlitewnego słuchania Słowa Bożego, zwłaszcza prorockiego. Miłosierdzie Boże jest bowiem przesłaniem skierowanym do świata, ale każdy chrześcijanin jest powołany do tego, by sam go doświadczył. Dlatego w czasie Wielkiego Postu roześlę Misjonarzy Miłosierdzia, aby byli dla wszystkich żywym znakiem Bożego przebaczenia i bliskości.

Po przyjęciu od archanioła Gabriela Dobrej Nowiny Maryja w Magnificat profetycznie sławi miłosierdzie, z którym Bóg Ją wybrał. Tym samym zaręczona z Józefem Dziewica z Nazaretu stała się doskonałą ikoną Kościoła, który ewangelizuje, bo sam był i jest nieustannie ewangelizowany za sprawą Ducha Świętego, który zapłodnił Jej dziewicze łono. W tradycji prorockiej miłosierdzie – jak wskazuje etymologia tego słowa – ma ścisły związek z matczynym łonem (rahamim) i z dobrocią wielkoduszną, wierną i współczującą (hesed), praktykowaną w związkach małżeńskich i w rodzinie.

2. Przymierze Boga z ludźmi: historia miłosierdzia

Tajemnica Bożego Miłosierdzia objawia się w dziejach przymierza między Bogiem i Izraelem. Bóg jest bowiem zawsze bogaty w miłosierdzie, w każdych okolicznościach gotowy otoczyć swój lud wielką czułością i współczuciem, zwłaszcza w najbardziej dramatycznych momentach, gdy niewierność zrywa przymierze i trzeba je na nowo ustanowić, w sposób bardziej stabilny, w sprawiedliwości i prawdzie. Jest to prawdziwy dramat miłości, w którym Bóg odgrywa rolę zdradzonego Ojca i męża, a Izrael – niewiernych syna/córki i małżonki. Właśnie obrazy z życia rodzinnego – jak w Księdze Ozeasza (por. Oz 1-2) – pokazują, jak bardzo Bóg pragnie związać się ze swoim ludem.

Ten dramat miłości osiągnął swój szczyt w Synu, który stał się człowiekiem. Jego Bóg napełnił swoim bezgranicznym miłosierdziem, czyniąc z Niego “wcielone Miłosierdzie” (por. “Misericordiae vultus”, 8). Jako człowiek, Jezus z Nazaretu jest w pełni synem Izraela. Uosabia owo doskonałe słuchanie Boga, które jest wymagane od każdego Żyda w Szema Jisrael, jeszcze dzisiaj stanowiące sedno przymierza Boga z Izraelem: “Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem – Pan jedynie. Będziesz więc miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił” (Pwt 6, 4-5). Syn Boży jest Oblubieńcem czyniącym wszystko, by zdobyć miłość swojej Oblubienicy, z którą łączą Go więzy bezwarunkowej miłości, uwidoczniającej się w wiecznych zaślubinach z nią.

To jest pulsujące serce kerygmatu apostolskiego, w którym Boże miłosierdzie ma centralne i fundamentalne miejsce. On jest “pięknem zbawczej miłości Boga objawionej w Jezusie Chrystusie, który umarł i zmartwychwstał” (por. “Evangelii gaudium”, 36), głównym orędziem, “do którego trzeba stale powracać i słuchać na różne sposoby i które trzeba stale głosić podczas katechezy” (tamże, 164). Miłosierdzie zatem “wyraża zachowanie Boga w stosunku do grzesznika, ofiarując mu jeszcze jedną możliwość skruchy, nawrócenia i wiary” (“Misericordiae vultus”, 21), a tym samym odbudowania relacji z Nim. W Jezusie ukrzyżowanym Bóg pragnie dotrzeć do grzesznika, który odszedł najdalej, tam właśnie, gdzie się zagubił i od Niego oddalił. Robi to z nadzieją, że zdoła poruszyć zatwardziałe serce swojej Oblubienicy.

3. Uczynki miłosierdzia

Miłosierdzie Boże zmienia serce człowieka i pozwala mu doświadczyć wiernej miłości, sprawiając, że i on staje się zdolny do miłosierdzia. Wciąż nowym się cudem jest, że miłosierdzie Boże może opromienić życie każdego z nas, pobudzając nas do miłości bliźniego i tego, co tradycja Kościoła nazywa uczynkami miłosierdzia względem ciała i duszy. Przypominają nam one o tym, że nasza wiara wyraża się w konkretnych, codziennych uczynkach, które mają pomagać naszemu bliźniemu w zaspokajaniu potrzeb jego ciała i duszy i na podstawie których będziemy sądzeni: karmienie, nawiedzanie, pocieszanie, pouczanie. Dlatego pragnąłem, “aby chrześcijanie zastanowili się podczas Jubileuszu nad uczynkami miłosierdzia względem ciała i względem duszy. Będzie to sposób na obudzenie naszego sumienia, często uśpionego w obliczu dramatu ubóstwa, a także na wchodzenie coraz głębiej w serce Ewangelii, gdzie ubodzy są uprzywilejowani przez Boże miłosierdzie” (“Misericordiae vultus”, 15). Bowiem to w człowieku ubogim ciało Chrystusa “staje się znów widoczne w umęczonych, poranionych, ubiczowanych, niedożywionych, uciekinierach…, abyśmy mogli Go rozpoznać, dotknąć i troskliwie Mu pomóc” (tamże). Jest niebywała i skandaliczna tajemnica przedłużającego się w dziejach cierpienia niewinnego Baranka, krzaku gorejącego bezinteresowną miłością, przed którym można tylko, jak Mojżesz, zdjąć z nóg sandały (por. Wj 3, 5); a tym bardziej, gdy ubogim jest brat lub siostra w Chrystusie, cierpiący z powodu swojej wiary.

W obliczu tej miłości potężnej jak śmierć (por. Pnp 8, 6) najnędzniejszym ubogim jest ten, kto nie chce przyznać, że nim jest. Wydaje mu się, że jest bogaty, a w rzeczywistości jest najuboższy z ubogich. A to dlatego, że jest niewolnikiem grzechu, który każe mu używać swego bogactwa i władzy nie po to, by służyć Bogu i bliźnim, ale by zagłuszyć w sobie głęboką świadomość, że i on w rzeczywistości jest tylko ubogim żebrakiem. Im większym bogactwem i władzą dysponuje, tym większe może się stać jego kłamliwe zaślepienie. Dochodzi do tego, że nie chce nawet widzieć ubogiego Łazarza, żebrzącego u drzwi jego domu (por. Łk 16, 20-21), który jest figurą Chrystusa żebrzącego w ubogich o nasze nawrócenie. Łazarz stanowi możliwość nawrócenia, którą Chrystus nam daje, a której być może nie widzimy. Temu zaślepieniu towarzyszy pełne pychy delirium wszechmocy, w którym rozlegają się złowieszczo szatańskie słowa: “będziecie jak Bóg” (Rdz 3, 5), będące źródłem każdego grzechu. To delirium może przyjąć formę społeczną i polityczną, jak pokazały systemy totalitarne XX w. i jak pokazują dzisiaj ideologie promujące jedyną słuszną myśl oraz techno-naukę, dążące do tego, by Bóg stał się nieistotny, a człowiek został sprowadzony do masy, którą można posługiwać się w sposób instrumentalny. Obecnie mogą to pokazywać także struktury grzechu związane z modelem fałszywego rozwoju, opartego na kulcie pieniądza, który zobojętnia na los ubogich bogatsze osoby i społeczeństwa, które zamykają przed nimi drzwi, odmawiając nawet ich zobaczenia.

Dla wszystkich zatem Wielki Post w tym Roku Jubileuszowym jest sprzyjającym czasem, by wreszcie móc wyjść z wyobcowania poprzez słuchanie Słowa Bożego oraz uczynki miłosierdzia. Poprzez uczynki względem ciała dotykamy ciała Chrystusa w braciach i siostrach, którzy potrzebują, by ich nakarmić, odziać, przyjąć do domu i nawiedzić, a poprzez uczynki duchowe – dawanie rad, pouczanie, darowanie uraz, upominanie i modlitwę, obcujemy bardziej bezpośrednio z naszą własną grzesznością. Z tego powodu uczynków względem ciała i względem ducha nigdy nie należy od siebie oddzielać. Bowiem właśnie wtedy, gdy dotyka w ubogim człowieku ciała Chrystusa Ukrzyżowanego, grzesznik może otrzymać w darze uświadomienie sobie, że on sam jest biednym żebrakiem. Na tej drodze także “pyszniący się”, “władcy”, “bogacze”, o których mówi Magnificat, mają możliwość spostrzeżenia, że są niezasłużenie miłowani przez Chrystusa ukrzyżowanego, który umarł i zmartwychwstał również dla nich. Tylko ta miłość może zaspokoić pragnienie nieskończonego szczęścia i miłości, które człowiek usiłuje osiągnąć, łudząc się, że je znajdzie w kulcie wiedzy, bogactwa i władzy. Jest jednak zawsze niebezpieczeństwo, że coraz szczelniej zamykając się na Chrystusa, który w ubogich i potrzebujących wciąż puka do drzwi ich serc, pyszni, możni i bogaci skażą sami siebie na tę wieczną otchłań samotności, którą jest piekło. Dlatego dla nich i dla nas wszystkich na nowo rozbrzmiewają pełne bólu słowa Abrahama: “Mają Mojżesza i Proroków, niechże ich słuchają!” (Łk 16, 29). Słuchanie Słowa i wprowadzanie go w życie przygotowuje nas w najlepszy sposób do świętowania ostatecznego zwycięstwa nad grzechem i nad śmiercią zmartwychwstałego Oblubieńca, Tego, który pragnie oczyścić swą Oblubienicę, która oczekuje na Jego przybycie.

Nie zmarnujmy tego czasu Wielkiego Postu, który sprzyja nawróceniu! Prośmy o to przez macierzyńskie wstawiennictwo Dziewicy Maryi, która jako pierwsza, w obliczu wielkiego Bożego miłosierdzia, jakim Bóg Ją darmo obdarował, uniżyła się (por. Łk 1, 48) mówiąc, że jest pokorną służebnicą Pańską (por. Łk 1, 38).

Watykan, 4 października 2015 r., w święto św. Franciszka z Asyżu

http://www.deon.pl/religia/serwis-papieski/dokumenty/oredzia-papieskie/art,31,oredzie-papieza-franciszka-na-wielki-post.html

________________________

“Wydaje mi się, że gdyby wszystkie stworzenia doznały tych łask, co ja, to Dobry Bóg w nikim nie wzbudzałby lęku, kochano by Go do szaleństwa i z miłością, a nie z drżeniem”(…) Mnie on obdarzył nieskończonym Miłosierdziem i poprzez nie właśnie widzę i wielbię boskie przymioty”.

Tak pod koniec XIX wieku pisała św. Teresa z Lisieux, doktor Kościoła, kilkadziesiąt lat przed objawieniami udzielonymi przez Jezusa św. Faustynie Kowalskiej. Wiemy, że św. Teresa żyła w czasach, gdy katolicy zajęci byli głównie zasługiwaniem i wynagradzaniem Bożej sprawiedliwości. Ona sama patrzyła jednak na świat inaczej. Przez pryzmat Miłosierdzia Boga, którego najpierw sama mocno doświadczyła. Jest to do tego stopnia inny sposób widzenia rzeczy, że nawet Boża sprawiedliwość w jej interpretacji nie pasuje do “tradycyjnych” ujęć. Święta karmelitanka zdefiniowała sprawiedliwość w zadziwiający sposób: “Jak dobrze pomyśleć, że Dobry Bóg jest Sprawiedliwy, to znaczy, że ma wzgląd na naszą słabość, że doskonale zna kruchość naszej natury”. Według św. Teresy miłosierdzie i sprawiedliwość Boga pokrywają się ze sobą.

Uderzającą cechą wszystkich świętych przemienionych przez Ducha Świętego jest ich wzrastająca w miarę upływu życia łagodność i wyrozumiałość wobec bliźnich. Nie są oni skłonni do potępiania, ale bardziej do ocalania. Dlaczego? Im bardziej odkrywają dobroć Boga, tym bardziej dojrzewa w nich pokora, czyli także uznanie siebie – ukochanych przez Boga – za grzeszników. I to jest paradoks. Święci dwoją się i troją, by “usprawiedliwiać” innych, podczas gdy sami uznają się za niegodnych tak wielkiej Bożej miłości. Jest to o tyle dziwne, że przecież wszyscy urodzili się takimi samymi ludźmi jak my. Wcale nie żyli w szklarniowych warunkach, z idealnymi rodzicami i wychowawcami. Niektórzy z nich mieli sporo na sumieniu. Ich świętość moralna jest efektem długiego procesu przemiany patrzenia i myślenia, niemożliwej do osiągnięcia jedynie ludzkim wysiłkiem. Od lęku przed Bogiem i kochania Go z musu doszli do miłości, która nie obawia się kary, lecz jest radosną i chętną odpowiedzią. Co się z nami stało, skoro nawet dobroć Boga często postrzegamy jako zagrożenie? Co najbardziej wzbrania nas przed przyjęciem Jego miłosierdzia? Te pytania towarzyszyły mi w ostatnich miesiącach.

To nic innego jak grzech naruszył nasze postrzeganie Boga, człowieka i całego stworzenia. Wykoślawił nasze patrzenie, czyli sposób myślenia i czucia. By zobaczyć, co się wydarzyło i pozostało w nas trwały ślad, cofnijmy się do początku, czyli do Adama i Ewy.

W National Gallery of Art w Waszyngtonie można obejrzeć jedną z najciekawszych interpretacji malarskich grzechu pierwszych rodziców – “Upadek człowieka”, autorstwa holenderskiego artysty Hendrika Goltziusa. Zazwyczaj przedstawienia grzechu Adama i Ewy podkreślają wstyd, winę, porażkę i smutek. Autor tego dzieła scenę upadku ukazuje jako miłosny flirt, zauroczenie dwojga zakochanych, uwiedzenie. Erotyzm i fizyczna atrakcyjność odgrywa tutaj niebagatelną rolę. Na obrazie widzimy Ewę, która już ugryzła kawałek owocu.Jej oczy już się otworzyły, a teraz zwraca się w stronę Adama i rękę kładzie na jego sercu. Oboje patrzą jednak na siebie. Chociaż owoc umieszczony jest między nimi, nie skupia ich uwagi. Adam jest całkowicie oniemiały, zachwycony Ewą. Obraz Goltziusa pokazuje, że grzech jak złowieszcza siła wchodzi do wnętrza człowieka dosłownie przez jego oczy i wyobraźnię. W tle dostrzegamy pociągającą kobiecą twarz węża, symbol pozorów, mamiącej powierzchowności, która najpierw uwodzi Ewę. Kobieta patrząc na owoc doznała najpierw radykalnej zmiany “sposobu widzenia rzeczy”. Jej oczy zostały skażone przez grzech. Reszta była już tylko konsekwencją tego “zarażenia”.

Spójrzmy na szerszy kontekst pierwotnego kuszenia człowieka. Przede wszystkim, Bóg umieszczając człowieka w ogrodzie w zasadzie nie daje mu żadnych zakazów z wyjątkiem jednego: “Z wszystkim drzew możesz jeść według upodobania, oprócz drzewa poznania dobra i zła”. Bóg patrzy na rzeczywistość z głębi, widzi jej podstawy, nie skupia się tylko na tym, co widać oczami. Dlatego ostrzega, że zjedzenie owocu z drzewa poznania dobra i zła spowoduje śmierć człowieka. Tak jest do dzisiaj: patrzenie człowieka nieoświeconego objawieniem koncentruje się wyłącznie na tym, co zewnętrzne, zmysłowe, powierzchowne. Boga postrzega się wówczas jako zagrożenie, osobę, która właściwie wszystko człowiekowi zakazuje. Bez boskiego światła jesteśmy uwięzieni w zawężonym patrzeniu. A najdziwniejsze jest to, że gdy Bóg próbuje dotrzeć do nas z prawdą, to się przed nią bronimy, zamknięci w zaklętym kole.

Z kolei wąż obiecuje, że zjedzenie owocu nie przyniesie dramatu, lecz wyzwolenie – “otworzy człowiekowi oczy”, to znaczy, obdarzy go zupełnie nowym poznaniem, dostępnym dotąd tylko dla Boga. Człowiek przejdzie z ciemności, skoro ma zamknięte oczy, do światła.

Zwróćmy baczniejszą uwagę na zachowanie Ewy. Wąż zaczyna od, jak ja to nazywam, “wyśrubowania” nakazu Bożego. “Czy rzeczywiście Bóg powiedział, że nie możecie jeść owoców z wszystkich drzew tego ogrodu? (Rdz 3, 1). Ewa wchodzi w dyskusję. Najpierw staje się zażartą obrończynią Boga i Jego nakazu. Protestuje, że słowa węża są nieprawdziwe. Stwierdza bowiem:  “Możemy jeść z wszystkich drzew, poza jednym”. Ale dzieje się rzecz dziwna. Ewa staje się “bardziej papieska niż papież”. Chociaż Bóg tego nie powiedział, Ewa twierdzi, że drzewo poznania jest w środku i nie można go nawet dotykać. Św. Augustyn miał rację. Ewa już przed kuszeniem musiała być bardzo skoncentrowana na drzewie, myśleć o nim, gdzie ono może być, no i skoro nie można go było nawet dotknąć, to musiało ono być największym dobrem w całym ogrodzie. Diabeł doprowadza człowieka najpierw do zradykalizowania Bożego nakazu, żeby wzbudzić w nim podejrzenie, że pewnie Bóg zabiera mu coś najcenniejszego. Jak na tym tle wyglądają ci, którzy tak bardzo bronią doktryny, oburzają się na każdą zmianę formę czy słów, a potem schodzą na manowce. Diabeł zawsze próbuje skoncentrować na wycinku, popchnąć w kierunku skrajności, także w dobrych sprawach. Zwłaszcza ludzi wierzących nie skusi ewidentnym złem. Musi ich przekonać, że wybierając zło, w rzeczywistości wybierają dobro.

Gdy Ewa dowiedziała się od węża, że oczy jej się otworzą, już w tym momencie przyzwoliła na pokusę i “wtedy spostrzegła, że drzewo to ma owoce dobre do jedzenia, że jest ono rozkoszą dla oczu” (Rdz 3, 6). Zanim popatrzyła na owoc, coś się w niej zmieniło. Przyjęta kłamliwa wiedza węża poprzestawiała coś w sposobie myślenia Ewy. I co się stało? Najpierw obudził się w niej apetyt: “To by się chętnie zjadło”. Do dzisiaj mówimy, że “oczy by jadły”, by nazwać pożądanie, które każe nam chcieć więcej, chociaż żołądek jest już pełny. Chętnie byśmy nieraz przekroczyli fizyczne granice, ale mózg wysyła sygnał sytości. Niektórzy i tak go lekceważą, nawet jeśli nie mogą już więcej pomieścić…

Ewę pociągnął przede wszystkim zewnętrzny wygląd owocu. Bóg mówił o jego wewnętrznym wymiarze: to nie zwykły owoc niczym jabłko czy gruszka. Ukrywa się w nim coś “więcej”, czego gołym okiem nie widać. To Bóg posiada tę wiedzę. Na tym etapie Ewa już kompletnie zapomniała o tym, co wcześniej mówił Bóg.  W tym uniwersalnym mitycznym opowiadaniu z początku ludzkości tkwi zalążek wszelkiego konsumpcjonizmu, który nam obiecuje szczęście oparte na powierzchowności.

Co się jeszcze zmieniło w postrzeganiu owocu, czyli rzeczywistości przez człowieka? Wcześniej autor biblijny pisze: “Na rozkaz Pana Boga wyrosły z gleby wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące” (Rdz 2, 6). Tutaj na pierwszym planie jest kontemplacja. Najpierw patrzymy, potem jemy. Ewie już się ta kolejność przestawiła: najpierw jemy, potem patrzymy. Na czoło wysuwa się chęć zjedzenia, czyli posiadania, przyswojenie, pożądanie. Bóg nie zabraniał patrzeć na drzewo poznania, tylko z niego jeść. Wąż znalazł więc sposób, by ten porządek odwrócić.

Innym przykładem naszego zmienionego patrzenia na świat jest chociażby słynna scena wyboru Dawida na króla. Prorok Samuel zostaje wysłany przez Boga, by namaścić następcę Saula. Jesse, ojciec Dawida, rozpoczyna więc prezentację synów. Przedstawia tego, który, jego zdaniem, najbardziej się nadaje. Zaczyna od najstarszego. Koncentruje się na zewnętrznych oznakach: wzroście, sile, wyglądzie, wieku. To wszystko da się zbadać, zmierzyć, ocenić. Z początku Samuel też tak myśli, dlatego Bóg musi mu udzielić pouczenia: “Nie zważaj ani na jego wygląd, ani na wysoki wzrost, gdyż nie wybrałem go, nie tak bowiem człowiek widzi jak widzi Bóg, bo człowiek patrzy na to, co widoczne dla oczu, Pan natomiast patrzy na serce” (1 Sm 16, 7). Ostatecznie wybrany został najmłodszy z synów, którego ojciec nie brał w ogóle pod uwagę. “Pan patrzy na serce”, a więc widzi to, co dla nas często jest zakryte: motywy, intencje, głębsze powiązania naszych słabości i darów, to, co się rozwija w ukryciu, ale nie jest jeszcze widoczne.

W pewnym sensie do tego wydarzenia nawiązuje Jezus, gdy mówi: “Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. Bo takim sądem, jakim sądzicie i was osądzą” (Mt 7, 1-3_ Jezus objawia nam niewidoczny dla nas mechanizm, który jest owocem zmiany naszego patrzenia u początków. Bardzo łatwo dostrzegamy w oku brata drzazgę. Tak nas ona drażni, że w gorliwości swojej chcemy ją natychmiast usunąć, ale nie widzimy tego, że w naszych oczach tkwi znacznie większa przeszkoda – belka. Uderza ta ogromna dysproporcja w rozmiarach drewnianych przedmiotów, które symbolicznie zaburzają nasze patrzenie. Belka w naszym oku zasłania nam wizję, zniekształca ją, stajemy się niemalże ślepi, zwłaszcza na swoje wnętrze. Słabo docieramy do naszego wewnętrznego rdzenia. Belka sprawia, że oceniamy innych po tym, co widać, powierzchownie, bo nie mamy wglądu w serce brata i swoje. Dlatego nasze osądy są pochopne i często niesprawiedliwe.

Co ciekawe, Jezus wcale nie mówi, aby nie zauważać tej drzazgi u brata i jej nie usuwać. Trzeba to robić, ale najpierw po przejściu innych kroków. “Wyrzuć belkę ze swego oka, a wtedy przejrzysz, ażeby usunąć  drzazgę z oka swego brata” (Mt 7, 5) . Być może jest tak, że gdy usuniemy belkę ze swego oka, która tak naprawdę nas uciska i nam przeszkadza, to wtedy nie będziemy już odczuwać potrzeby, by wyciągać drzazgę z oka brata. Skoro Jezus wzywa, aby nie sądzić i nie potępiać, oznacza to, że On sam tego nie robi.

To tylko niektóre przeszkody, które sprawiają, że często nie rozumiemy miłosierdzia Boga, nie rozumiemy działania Boga, zmagamy się z problemem zła. Wprawdzie jako chrześcijanie już przyjęliśmy wiele Bożego światła, już przeszliśmy z ciemności do światła, ale także ciągle pozostajemy w drodze, podlegamy oczyszczeniu. Jeszcze nie zostaliśmy w pełni uwolnieni od zniekształconej grzechem wizji, nie patrzymy jeszcze na świat oczami Boga, które nie są dotknięte przez zło. Tak patrzyło na świat jedynie dwoje ludzi: Jezus i Jego Matka.

Całe nasze chrześcijańskie życie to w zasadzie powolna przemiana naszego patrzenia. Niestety, ten, kto nie przyjmuje Ewangelii, patrzy na świat niemal wyłącznie oczama zaburzonymi przez grzech. Radykalnym przejawem takie patrzenia jest skupienie na sobie. Kardynał J. Ratzinger wyraża tę tendencję zwięźle: “Wszyscy nosimy w sobie wrodzone złudzenie, na mocy którego każdy uznaje za centrum własne “ja”, sądząc, że świat i ludzie mają się kręcić wokół niego”.

Być chrześcijaninem oznacza dokonanie kopernikańskiego przewrotu: jestem jednym z wielu Bożych stworzeń i to Bóg jest w centrum. Ale ten przewrót nie dokonuje się naszą mocą i nie od razu, lecz na długiej wieloetapowej drodze. Oczyszczenie, korekcja wzroku, dokonuje się mocą Ducha Świętego, mocą Słowa Bożego – objawienia, sakramentów, także przez cierpienie. Często mówimy, aby “patrzeć na siebie i świat oczama wiary”.  W wierze podarowane nam jest zupełnie inne światło, inne priorytety, inna hierarchia.

Miłosierdzie to ściśle określony sposób patrzenia na człowieka, świat i zło. Przeniknięty miłością absolutną i bezinteresowną. Nasze spojrzenie musi zostać oczyszczone przez miłosierdzie, abyśmy mogli je przyjąć i czynić wobec innych. Św. Teresa z Lisieux pisze: “Darmowa miłość mnie odnawia, oczyszcza, nie pozostawia w duszy żadnego śladu grzechu”. Z kolei dominikanin Bernard Bro napisał, że “odkrycie miłosierdzia nie jest po prostu jakąś drogą, która umożliwia nam prawdziwe zrozumienie tajemnicy Bożej bliskości; jest ono jedyną drogą, która pozwala nam w pełni tę bliskość przyjąć” . Jest to jedyna droga, byśmy doświadczyli wewnętrznej przemiany i uzdrowienia.

W następnych tygodniach Wielkiego Postu spróbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie, co w człowieku i w świecie widzi miłosierny Bóg. Uczynimy to na przykładzie czterech przypowieści: o pszenicy i kąkolu, o robotnikach w winnicy, o nielitościwym dłużniku i miłosiernym Samarytaninie. Całość zamknie spotkanie Jezusa z cudzołożną kobietą, którą faryzeusze chcieli ukamienować. A Jezus jeszcze poczekał z tym sądem…

http://www.deon.pl/religia/rekolekcje-wielkopostne/wielki-post-2016/co-widzi-w-nas-milosierdzie/art,1,erotyczny-upadek-czlowieka.html

_____________________

Wszyscy bywamy z Marsa [WYWIAD]

To on ciągle pyta: kochasz mnie? A ona odpowiada: powiem ci, jeżeli coś się zmieni. Bo ona nie lubi się powtarzać, a on chce mieć pewność. Takie pary istnieją.

Edyta Drozdowska, DEON.pl: Podobno mężczyźni wolą zołzy, a kobiety drani. Psychologia to potwierdza?

Dr Joanna Heidtman*: Jeśli uznamy to za prawdę, to zapewne urazimy wszystkich, u których jest akurat odwrotnie. Czyli kobiety, które wolą mężczyzn delikatnych i potrafiących budować relacje oraz tych mężczyzn, którzy wybierają ciepłe i także potrafiące budować relacje kobiety. Dlatego ja osobiście bardzo, bardzo przestrzegam przed posługiwaniem się takimi stereotypami i uogólnieniami.

Czyli to, że kobiety są Wenus, a mężczyźni z Marsa i to, że one analizują i chcą rozmawiać, a oni tego nie lubią to też nieprawda?

To kolejne stereotypy, które spowodowały wiele szkód i niezrozumienia. To nieprawda, że ona zawsze pragnie rozmowy, a on tego nienawidzi, bo bywa dokładnie odwrotnie. To jest silnie związane z typem osobowości, a nie z płcią. Ktoś mocno introwertyczny, do tego logiczny, zdystansowany w relacjach może być zarówno kobietą, jak i mężczyzną. Kobieta może być zmęczona tym, że on ciągle chce rozmawiać, analizować, wgłębiać się, bo jest bardziej emocjonalnym ekstrawertykiem. Znam takie pary.

Jesteśmy wtłaczani w wiele stereotypów, stają się naszym filtrem, przez który oglądamy innych ludzi i nasze relacje. Owszem, zdarza się, że kobiety więcej rozmawiają z matkami, także o uczuciach i emocjach, a mężczyzn częściej przyucza się do działania i do milczenia w kwestiach emocjonalnych. Ale to  nie znaczy, że kobiety mają zawsze “jakoś”, a mężczyźni zawsze “inaczej”. Czasem przypomina mi się para, w której to on ciągle pyta: “kochasz mnie?”. A ona odpowiada: “powiem ci, jeżeli coś się zmieni, bo powiedziałam ci to dwa lata temu, a teraz chodźmy już do tego kina”. Choć stereotyp mówi inaczej, w tym związku to on potrzebuje bardziej słownych zapewnień o miłości. To sprawia mu radość.

Uwierzyliśmy w stereotypy i mamy je w głowach.

Co utrudnia nam tworzenie dobrych związków?

W dużej mierze silne deficyty miłości, z którymi wyszliśmy z naszych domów i oczekujemy, że partner nam te rany uleczy. A żaden człowiek nie jest w stanie tego zrobić. Najczęściej dopiero wtedy, kiedy uporządkujemy swoje wnętrze, kiedy  jesteśmy bardziej świadomi własnych potrzeb i pragnień, udaje nam się tworzyć dobre związki. Bywa, że najpierw musimy zająć  się relacjami, które mamy nieuporządkowane – w rodzinie, z bliskimi. Większa szansa, że potem będziemy gotowi na świadome tworzenie związku. Kiedy każda z osób chce zaspokajać swoje potrzeby, które tak naprawdę są nie do zaspokojenia przez partnera, związek powoduje głównie cierpienie.

Załóżmy, że jestem już gotowa na dawanie, ale przecież mam też  oczekiwania.

Nie powinniśmy rezygnować z oczekiwań w stosunku do partnera. Oczywiste, że mamy preferencje, sympatie – nie wszyscy nam w równym stopniu odpowiadają, nie z każdym nam będzie po drodze.  To naturalne. Świadomość tych oczekiwań jest ważna, a wypowiadanie ich zbawienne dla związku. Warto mówić: “lubię kiedy…”, “nie podoba mi się…”. Ludzie nie czytają sobie w myślach i tego trzeba się nauczyć. Dawanie i branie w związku jest oczywiste. Nigdy nie jest tak, że mamy być nastawieni tylko na dawanie udając, że nie mamy potrzeb. To byłoby mylące i pewnie kiedyś odezwałoby się z hałasem.

W psychoterapii mówi się czasem o takich trudnych ludzkich konfiguracjach: symboliczny “kat-i-ofiara”, “dawca-biorca”, “kat-ofiara-wybawiciel”. Czasem oglądam sytuacje, w których kobiety, choć mężczyźni czasem również, stawiają się w roli “wybawiciela”. Zazwyczaj dzieje się tak, gdy ze względu na jakieś kłopoty w domu, w rodzinie, jako dzieci musiały wejść w podobną rolę, na przykład wobec jednego z rodziców. Trwanie, w takiej konfiguracji doprowadza do tego, że nie potrafimy przyjmować miłości, bo w głębi serca uważamy, że nie jesteśmy wystarczająco dobrzy, aby ją otrzymywać.

I wydaje nam się, że na nią nie zasługujemy.

Tak. Zdaję sobie sprawę, że występuję tutaj  trochę w roli osoby śledzącej ułomności i słabości ludzkich relacji i związków. Ale to obszar który jest jak forum, na którym rozgrywają się najważniejsze dla ludzi sprawy i wtedy najbardziej odsłaniają się meandry ich psychiki, emocje, dojrzałość lub jej brak. Często o tym nie wiedzą, ale ich związki o tym mówią. Związki potrafią też bardzo przyspieszać zmiany, zmieniamy się pod ich wpływem, dowiadujemy się więcej także i o sobie.

Miłość nam się przydarza, zaskakuje bez naszego wpływu?

Z psychologicznego punktu widzenia raczej nie. W mniejszym lub większym stopniu ją “przywołujemy” i to i poprzez nasze potrzeby emocjonalne i biologiczne i nawet duchowe. Gdy jesteśmy zakochani albo zafascynowani, wydaje nam się, że to grom z jasnego nieba, że coś przydarzyło nam zupełnie nieoczekiwanie. A jednak podświadomie czegoś szukamy, a nasze fascynacje nie są przypadkowe. Nie jesteśmy świadomi, że  wybieramy z tłumu osobę konkretną osobę, czy też reagujemy na konkretne zachowania, które nas tak nieodparcie przyciągają. Na przykład osobę podobną do naszego rodzica. To oczywiście nie jest jedyny wzorzec. Jest ich sporo.

Bywa, że kobiety nieświadomie wybierają partnerów niedostępnych i na których zainteresowanie muszą nieustająco “zasługiwać”, ponieważ to ich ojcowie byli niedostępni. W dzieciństwie nieustająco starały się o względy ojca, który nigdy ich nie doceniał i nie akceptował, więc szukają partnera, z którym odwzorują znaną im relację. Jedyną, jaką znają z mężczyzną. Takie sytuacje nam się nie “przydarzają”, one są przez nas podświadomie stwarzane.

Jak uwolnić się od takiego schematu? Zdarza się, że zmieniając partnerów ciągle jesteśmy w takiej samej relacji, tylko z inną osobą.

Tak, bo ktoś odtwarza swoją relację z rodzicem i to właśnie odbija się w kolejnych związkach. Ciągle odtwarzamy podobny scenariusz. Zazwyczaj takie osoby po którymś razie orientują się, że ich wybory nie są jednak przypadkowe i postanawiają to spokojnie i dla własnego i innych dobra przepracować. Jeśli ograniczają nas nasze podświadome mechanizmy, które działają niczym wgrany nam w dzieciństwie program komputerowy, to cokolwiek nie zrobimy, lądujemy  w podobnym punkcie.

Tego typu schematy powodują czasem ogromne cierpienie. Związki podobnie przebiegają i podobnie się kończą. Tym samym to, co powinno nas wzbogacać, czyli relacja z drugim człowiekiem bywa dla tych osób niszcząca.

Da się zrobić plan na miłość?

Czy plan, tego nie wiem. Ale stwierdzenie: “Tak, teraz czas na miłość” dotyczy często tych, którzy przepracowali swoje różne deficyty, problemy w relacjach, także z rodzicami, zranienia i ubytki w obszarze akceptacji, samooceny, potrzeby bycia kochanym. Jeśli nie pokochamy samych siebie będzie nam trudno wejść w pełną, nieraniącą, żywą, a nie opartą na naszych “przymusowych” schematach.  Mężczyźni i kobiety nie oczekują wtedy, że partner, czy partnerka zaspokoi ich deficyty, są gotowi na stworzenie relacji, branie i dawanie. Ta gotowość, to także dojrzałość. Zazwyczaj ma to niewiele wspólnego z młodzieńczym zakochaniem.

Co jeśli ktoś uważa, że tę gotowość ma, a w kwestii związku nic się nie zmienia. Czyli albo jest nieszczęśliwie albo nie ma z kim zbudować relacji?

Nie możemy mówić o jakieś abstrakcyjnej osobie. W ostateczności każdy jest jedynym w swoim rodzaju człowiekiem, ze swoją historią, uczuciami, poglądami . Bywa, że po prostu tej gotowości jednak w nas nie ma. Deklarujemy ją, chcemy żeby tak było, ale to nie znaczy, że tak naprawdę ta gotowość jest w naszym wnętrzu. Każdy ma swój system wartości i ważności wielu spraw. I bywa tak, że w rzeczywistości to inne sfery życia na tym etapie życia są dużo wyżej i tego “miejsca” miejsca na drugą osobę, w życiu i harmonogramie w istocie nie ma. Albo też, że w tym miejscu , które miała by zająć relacja są nadal nierozwiązane kwestie – emocjonalne, relacyjne, z samym sobą, z samooceną.

Widziała pani ostatnio miłość?

Tak, widziałam. Śmieję się, ponieważ w naszym pokoleniu, które dzisiaj ma 40 albo 50 lat jest niestety wiele związków, które się rozpadły, małżeństw po rozwodzie, więc zbyt wielu przykładów nie mam, ale tak, widziałam.

To relacja ludzi dojrzałych, bliżej 50-ki, po wielu życiowych trudnościach i zawodach miłosnych.  Widzę tę ich miłość w zupełnie codziennych, zwykłych sytuacjach. Nie towarzyszą jej fajerwerki emocjonalne, czy wielkie słowa, choć wielki bukiet róż na rocznicę ślubu jest! Ale obserwowałam tę miłość głównie w codzienności: rano w kuchni, przy  wspólnej pracy, w towarzystwie bliskich przyjaciół.

Sposób, w który mężczyzna patrzył na partnerkę –  z czułością, a może nawet rozczuleniem, wiedząc, że zostaną ze sobą już do końca życia. Traktowali się w sposób delikatny, z wielkim szacunkiem, bardzo akceptując się wzajemnie. Zostawiają sobie też sporo miejsca na różnice między sobą. Korzystają z tego co dobre w mich samych.

Na takie sielsko-anielskie życie można liczyć dopiero po 50-ce?

Niekoniecznie. Oni są od siebie bardzo różni i wiele ich dzieli, ale zostawiają sobie na te różnice i odmienności przestrzeń. Nie walczą ze sobą o to “czyje jest lepsze, czyje ważniejsze”, nie walczą też o wzajemną uwagę i akceptację.

To niestety też często obserwuję w związkach, że ludzie, którzy są jak mówiła Katarzyna Miller “niedokochani” w swoich rodzinach, czasem  wyrywają sobie wzajemnie akceptację, czas i uwagę. Nie ma kto dawać, bo obie strony nastawione są na branie. Niestety zwykle nie kończy się to dobrze.

“Niedokochani”, czyli jacy?

Katarzyna Miller, psychoterapeutka użyła kiedyś pojęcia “niedokochane dzieci”, także te dorosłe, czyli takie które bardzo pragną miłości i akceptacji, bo nie otrzymały ich w pełni od rodziców. I uważają, że ich potrzeby zaspokoi druga osoba. To nie jest tak, że zdarza się to dzieciom wychowanym w jakiś szczególnie złych warunkach. Tak naprawdę wielu z nas nosi w sobie w mniejszym lub większym stopniu to “niedokochanie”.

Tak więc, mamy te deficyty i ich zaspokojenia, naprawy szukamy w relacjach. A to nie ta kolejność. Trzeba się najpierw “dokochać”, żeby móc kochać drugą osobę. Para, o której wspomniałam wcześniej, nie tyle się w sobie zakochała, oni się pokochali.

Jest jakiś sposób na to, żeby umieć pokochać, zamiast ciągle się zakochiwać?

Stan zakochania jest bliski stanowi fascynacji i jest fizjologicznie określony. To taka ilość hormonów, które powodują w nas błogostan, euforię i niezwykle dobre samopoczucie, że aż trudno to wytrzymać. Możemy mieć poczucie, że unosimy się kilka centymetrów nad ziemią i chcemy, żeby ten stan trwał. A on trwa kilka miesięcy, rok. Jest prócz wszystkiego tak wyczerpujący dla organizmu, że trudno było by wytrzymać w nim dłużej.

Natomiast ludzie potrafią czasem się od tego stanu uzależnić. Użyjmy takiego, może dziwnego porównania – zakochanie robi z nas istną fabrykę substancji odurzających wprawiających nas w euforię. To bardzo przyjemne, i na tej przyjemności można się zatrzymać, nie staramy się wchodzić w coś trudniejszego od zakochania, czyli kochanie. Kiedy euforia opada, mówimy, “chyba już cię nie kocham” i tu się zatrzymujemy. Zaczynamy szukać kogoś następnego, może to trwać nawet przez całe życie. To jakich procent ludzi, ale też tak bywa.

Często spotyka pani ludzi, którzy się pokochali, jak wspomniania para, u której miłość widać?

Niestety częściej widzę pary, które tworzą ludzie sobie obojętni. Albo jeszcze gorzej, gdy są dla siebie przedmiotami ciągłych ataków. Taką bliską tarczą strzelniczą, w którą uderzają docinkami, złośliwością, frustracją, lękiem…
Czy dwoje “niedokochanych” dorosłych ma szansę na udany związek?

Na pewno nie dzieje się to samo z siebie, “ot tak” i bez żadnej pracy. Znam mężczyznę, który jest ogromnie skonfliktowany ze swoim ojcem i znaczną część energii życiowej wkłada w ten konflikt. Odbija się to na jego życiu, emocjach i związkach, bo ten konflikt może kosztować nas emocjonalnie dokładnie tyle, co miłość. Jeśli ten mężczyzna tego w sobie i w swoim życiu nie uporządkuje, to najprawdopodobniej nie znajdzie w sobie miejsca na kochanie siebie i innych.

To ważne, że owo niedokochanie objawia się też silnym deficytem miłości do siebie. A jak mówiłyśmy, i nie jest to żadna nowa prawda, zanim pokochamy innych, musimy obdarzyć miłością samych siebie.

Pragniemy miłości, ale często nie znajdujemy tego, czego chcemy.

Mijamy się, ale to nie jest przypadek. Gdybyśmy chcieli inaczej, to byłoby inaczej. Gdybyśmy inaczej potrafili, to też byłoby inaczej. Rozmawiamy o pokoleniach ludzi, którzy żyją w takim, a nie innym świecie – takim, w którym presja związana z poukładaniem sobie życia materialnego i zawodowego jest bardzo silna, gdzie jest równie silny kult indywidualizmu: “dasz sobie radę sam”, “jesteś tego warta”.  Do tego ma być szybko, “instant” i zmiennie.

Jak to wszystko połączymy, to nie ma się co bardzo dziwić, że się mijamy. Oczywiście mówimy tu o trendach, o dużych grupach, o zjawiskach społecznych, nie o konkretnych ludziach – o Kowalskim, czy Nowakowej. Bo oni dokonują jednak swoich indywidualnych, niepowtarzalnych wyborów. Mają wolę, świadomość, nie muszą być tak zdeterminowane relacjami rodzinnymi, czy układem kulturowo-społecznym. I właśnie dotarłyśmy do istotnego punktu. Bo zaczęłyśmy od pytania o to, czy miłość się przydarza, a kończymy na tym, że miłość jest wyborem.

To dobra wiadomość.

Tak. Jest nadzieja i szansa na decyzje. Bo choć jesteśmy rezultatem, czy wytworem układów rodzinnych i społecznych, to wcale nie musimy nimi być. Relacja i związek to wybór i ludzie takich wyborów dokonują. Wcześniej, bądź trochę później, ale robią to i są szczęśliwi.

*Joanna Heidtman to psycholog i socjolog. Doktor nauk humanistycznych.

Kolejna rozmowa już wkrótce na DEON.pl. Tym razem o lęku przed bliskością i “połamanych sercach”.

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ona-i-on/art,542,wszyscy-bywamy-z-marsa-wywiad.html

__________________________

2 pułapki, które zastawia na nas szatan

Na pewno jesteśmy świadomi, że ten dialog, który przed chwilą usłyszeliśmy, między Jezusem a Szatanem trwa nadal w każdym sercu człowieka. I warto się pochylić nad tym tekstem, aby zobaczyć i rozpoznać te wszystkie podszepty, które gdzieś czają się w zakamarkach naszego serca i którym, niestety, czasem ulegamy.

Jak to się wszystko zaczęło? Zaczęło się od chrztu Pana Jezusa, od momentu kiedy wszedł w rzekę Jordan i obmyły Go wszystkie ludzkie nieprawości. Stał w kolejce, można by powiedzieć, do konfesjonału, jak każdy inny po to, żeby przyjąć na siebie wszystko, co ludzkie. I dalej, jak czytamy, Duch wyprowadza Go na pustynię.

Warto się przyjrzeć i zobaczyć ten symboliczny wymiar pustyni również i w naszym życiu. Jezus idzie na pustynię, która jest synonimem milczenia i samotności. I to jest sugestia dla nas, że w naszym życiu potrzebny jest też dystans, bo chrzęst codzienności zagłusza pytania istotne. Jeżeli nie będziemy mieli dystansu, nie będziemy mieli także prawdziwego zakorzenienia w rzeczywistości – będziemy się ślizgali po powierzchni.

Od czasu do czasu człowiek musi wyjść na pustynię, żeby przemyśleć samego siebie i motywy swoich działań. Pustynia to jest także milczenie i śmierć, to jest terra inaquosa, ziemia bezwodna, gdzie wszystko umiera. Do życia ludzkiego potrzebne są relacje międzyludzkie – bez tego człowiek usycha – ale usycha także bez relacji między Absolutem a sobą. I pustynia służy do intensyfikacji doświadczenia Pana Boga.

Poza tym istnieje jeszcze inny symboliczny wymiar pobytu Jezusa na pustyni, mianowicie Jezus identyfikuje się ze swoim narodem – przebywa tam czterdzieści dni. Wiemy, że Izraelici przez pustynię szli czterdzieści dni zanim doszli do Ziemi Obiecanej. A centrum tej wędrówki przez pustynię był czterdziestodniowy pobyt Mojżesza na górze twarzą w twarz z Panem Bogiem. Historia Starego Testamentu również notuje historię Eliasza, który uciekał przez czterdzieści dni, był na pustyni, uciekał przed Achabem. To wszystko ma wymiar symboliczny, ale także w naszym życiu powinno być realizowane. Jeżeli nie mam dystansu, tak naprawdę nie mam zakotwiczenia w rzeczywistości.

Teraz o pokusach. Warto zwrócić uwagę na dwie rzeczy: przede wszystkim, że Szatan posługuje się słowami Starego Testamentu i Jezus też odpowiada mu słowami Starego Testamentu. Papież Benedykt XVI, kiedy jeszcze był kardynałem Ratzingerem, skomentował to w bardzo ciekawy sposób. Mianowicie powiedział, że czytanie Starego Testamentu – Szatan posługuje się słowami Starego Testamentu – bez świadomości tego, że on prowadzi do Jezusa jest czytaniem Antychrysta.

I jeszcze jedna rzecz – zwróćmy uwagę, że Szatan wcale nie kusi Jezusa do zła, bo zło jest tak odrażające w swojej czystej postaci, że nikt by na to nie poszedł. Szatan jest czystą inteligencją pozbawioną miłości i dlatego usiłuje nas zmylić nie w bardzo prosty i prymitywny sposób, tylko w sposób inteligentny.

Wszystkim tym trzem kuszeniom wspólna jest jedna rzecz – wybiera się cząstkę prawdziwą, po czym absolutyzuje się ją i podaje się za czystą prawdę. Każda rzeczywistość – jeżeli ja wyławiam z niej jedną cząstkę i przez pryzmat tej cząstki patrzę – fałszuje.

Tak jest ze wszystkimi sprawami w naszym życiu. Jeżeli wyłowię jakąś część, na przykład jeżeli patrzę na człowieka tylko i wyłącznie z punktu widzenia jego płciowości – płciowość jest integralną częścią człowieka i jest dobrą, bo stworzoną przez Pana Boga, ale jeżeli ja ją absolutyzuję, to nie trzeba chyba dopowiadać co się z człowiekiem dzieje.

Jeżeli oceniam człowieka tylko i wyłącznie z powodu sukcesu, jaki odniósł i to absolutyzuję, dokładnie dochodzi do takiej samej sytuacji. I dlatego Jezus mówi, że nie samym chlebem żyje człowiek. Co więcej, to kuszenie szatańskie ma zakorzenienie w rabinistycznych spodziewaniach się Mesjasza. Mianowicie rabini uważali, że Mesjasz gdy przyjdzie, to dokona o wiele większego cudu, niż Mojżesz na pustyni, który karmił swój lud manną z nieba – że On zaspokoi głód człowieka.

Głód jest wielką plagą, my może tego akurat nie odczuwamy w naszym kraju, ale wystarczy sobie uprzytomnić dwie rzeczy – może ktoś to uzna za demagogię, nie mniej jednak obydwa fakty są prawdziwe – z jednej strony kilka tysięcy dzieci umiera w Afryce z głodu codziennie, a z drugiej strony zaplecza ekskluzywnych restauracji, na których gnije nie dojedzone jedzenie. Głód jest niesamowitą plagą ludzkości i zaspokoić go całkowicie, to jest niestety zredukować człowieka tylko do jednego wymiaru – do wymiaru zmysłów i żołądka.

Jezus wyraźnie mówi: Nie samym chlebem żyje człowiek. Poza tym, zwróćmy uwagę, że my mamy takie pokusy – bierzemy rzeczy w naszym życiu, które wydaje nam się, że zaspokoją nasz głód. Ale okazuje się to złudzeniem po dniach, tygodniach, czy roku – że nic nie jest w stanie zaspokoić głodu, bo największym głodem człowieka jest głód sensu. Można mieć pełny żołądek, można być sytym człowiekiem opływającym we wszystko, a umierać, marnieć i karleć z powodu braku sensu swojego życia, przecież znamy takie historie.

Drugą i trzecią pokusę wiąże bardzo ważna rzecz. Druga pokusa jest pokusą władzy, władzy totalitarnej, a trzecia pokusą sukcesu. Władza i sukces w tym wypadku akurat mają jedną wspólną rzecz. Mianowicie, w pierwszym przypadku – pokusy władzy – Szatan wynosi Jezusa wysoko w górę, gdzie Mu pokazuje wszystkie królestwa świata, a w drugim przypadku – pokusy sukcesu – na narożnik świątyni równie wysoki. Wspólną rzeczą jest wysokość.

Władza absolutyzowana i sukces absolutyzowany powodują dwie rzeczy: oddalenie i patrzenie na innych z wysokości. A z wysokości ludzie wydają się jak mrówki, nie można dostrzec różnicy między świętym, a zbrodniarzem, między dobrym a złym. Tak właśnie mamienie władzy i sukcesu się odbywa, że ci którzy ulegli tej pokusie, oni w ten sposób postrzegają innych ludzi: to są mrówki bez znaczenia – natomiast “JA” decyduję o wszystkim! Nie łudźmy się, każdy z nas jest w ten sposób kuszony. Z dużej perspektywy, na przykład z satelity, gdyby tak zniszczyć Europę, to pokazał by się w tej perspektywie opalizującej Ziemi tylko lekki dymek. Z wysokości bombowca nie widać niszczonych miast. I my ulegamy czasem takim pokusom, oczywiście nie w takiej skali.

Warto przypatrzeć się sobie, swojemu życiu i swojemu powołaniu – czy czasem nie ma we mnie tych trzech pokus:
– Czy chleb, bardzo szeroko pojęty, zaspokoi wszystkie moje pragnienia, a wiem, że nie da się żyć bez sensu życia?
– Czy władza, czasem ta mała, cząstkowa władza, jaka każdy z nas posiada nawet w tym małym wymiarze począwszy od władzy rodzicielskiej aż po władzę dyrektorską – czy ona nie powoduje, że innych ludzi odczytuję jako nic nie znaczące mrowisko, jako masę?
– I czy sukces, który odniosłem, czy czasem nie dystansuje mnie tak od drugiego człowieka, że oceniam go bardzo nisko?
Ten dialog trwa w każdym ludzkim sercu od momentu, kiedy dokonał się na pustyni, aż do dzisiaj.

Tekst pochodzi ze strony poświęconej pamięci Andrzeja Hołowatego OP.

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/pismo-swiete-rozwazania/art,2768,2-pulapki-ktore-zastawia-na-nas-szatan.html

_______________________

Gdzie jesteś moja “druga połówko”?

Dziś walentynki, a ty wciąż samemu podróżujesz przez życie? Wciąż nie możesz znaleźć “drugiej połowy” i jakoś tak nieswojo? Cóż, być możesz popełniasz jeden podstawowy błąd. Pomożemy ci go naprawić.

Możliwe, że wpadłaś/eś w stereotyp, który brzmi mniej więcej tak: “czekam aż znajdę tę drugą połówkę pomarańczy. Z nikim się nie zwiążę na zawsze, dopóki nie znajdę kogoś, kto jest mi przeznaczony”.

Przekonanie, że istnieje gdzieś na świecie moja “druga połowa”, którą muszę po prostu odszukać, jest z gruntu fałszywe. Nie ma takiej osoby i nie ma potrzeby martwić się, że jej się nie znajdzie. Jest za to bardzo wielu przeróżnych, ciekawych ludzi, z którymi dobrze się czuję i rozumiem. Ważne jest, żeby podchodzić do sprawy wyboru przyszłego męża/żony w sposób otwarty, aktywny i optymistyczny: mam wpływ na to, z kim spędzam czas, w jaki sposób go spędzam, czy świadomie ten związek buduję, czy nie.

Zakładanie, że gdzieś istnieje ktoś dla mnie przeznaczony, jest myśleniem pasywnym i pesymistycznym. Jestem zdeterminowany przez jakieś odgórne, nie wiadomo jakie siły, nie mam na nie żadnego wpływu, moją jedyną rolą jest odnalezienie tej osoby. Jeśli jej nie znajdę, to katastrofa, będę samotny i nieszczęśliwy. Ten fałszywy mit ogranicza ludzi w aktywnym budowaniu relacji z drugim człowiekiem i jest bardzo wygodny do tłumaczenia, dlaczego nam się coś nie udaje – bo się nie dopasowaliśmy.

Tymczasem nasz związek zależy od nas, od naszej dobrej woli, zaangażowania, pomysłowości, od szukania tego, co nas łączy, uczenia się zrozumienia i akceptacji tego co nas dzieli. Dobrze jest poświęcić całe życie na zbudowanie tej jednej, najważniejszej relacji:

“Kto wzno­si swoją ka­tedrę, na której bu­dowę pot­rze­ba stu lat, może sto lat żyć zacho­wując bo­gac­two serca.” (Antoine de Saint Exupery)

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ona-i-on/art,541,gdzie-jestes-moja-druga-polowko.html

_______________________

2 najlepsze modlitwy dla singli

Dziś walentynki. Choć dla niektórych to wspaniały czas, to dla wielu przypomina on o samotności. Jeśli jesteś singlem, to pomódl się o wstawiennictwo św. Rafała Archanioła, opiekuna samotnych i patrona dobrych spotkań. Poznaj te 2 wyjątkowe modlitwy.

Modlitwa o opiekę:

Święty Rafale Archaniele,

który czuwasz przed majestatem Bożym i z polecenia Stwórcy,

byłeś przewodnikiem w niebezpiecznej wędrówce Tobiasza.

Czuwaj nad drogami naszego życia,

ostrzegaj przed niebezpieczeństwami jakie mogą nas zgubić.

Ty odpędzałeś demony i uzdrawiałeś mocą Bożą.

Broń nas przed uległością złu, a gdy nasze zdrowie i życie będą zagrożone,

wstawiaj się za nami u Boga, przedstawiaj Mu nasze sprawy i bądź nam pomocny.

Amen.

*  *  *

Postać Rafała Archanioła pojawia się w księdze Tobiasza. Księga Tobiasza opowiada o małżeństwie tytułowego Tobiasza i Sary. Sara aż siedem razy stawała na ślubnym kobiercu, ale każdy z jej oblubieńców kończył żywot w noc poślubną. Przyczyną nieszczęść nie był temperament kobiety, ale działanie demona Asmodeusza (to on zabijał mężczyzn).

Mimo to, to ją uznaje się winną śmierci mężczyzn, za których wychodziła za mąż, chociaż na żadnego z nich nie podniosła ręki. Traktowana jest jak czarownica opętana przez złego ducha Asmodeusza i z tej racji wystawiana na obraźliwe wyzwiska i pośmiewisko.

Sara przedstawia Bogu w modlitwie całą swą rozpacz i bezsilność. Zaczyna od uwielbienia Boga, wysławiania Jego miłosierdzia, wierności i sprawiedliwości. Powierza się Bożej opiece i kierownictwu w chwili, w której śmierć wydaje się jedynym rozwiązaniem, jedynym wybawieniem. Powierza się Bogu w momencie przytłaczającej beznadziei. Nie widzi żadnej możliwości ukształtowania własnymi siłami udanego życia: Już siedmiu mężów straciłam, na cóż miałabym żyć dłużej? (Tb 3, 15). Powierza się Bożej woli, wyrażając jednak głębokie pragnienie, żeby Bóg pozwolił jej umrzeć. Odrobina zaufania do Boga nie pozwala jej upaść całkowicie, gdy nie ma już oparcia w swoich dotychczasowych strukturach życiowych.

Modlitwa Sary zostaje wysłuchana. Bóg posyła Rafała, by oddalił chorobę Sary. Po hebrajsku Rafał oznacza “uleczył Bóg”. Bóg wysłuchuje modlitw udręczonych ludzi i zsyła im pomoc. Nie musi to być bezpośrednia interwencja. Boża pomoc może przejawiać się przez działanie Jego wysłanników, którzy urzeczywistniają opatrznościowe plany. Bóg może zesłać człowiekowi opiekuna, który udzieli mu potrzebnych rad i przeprowadzi przez niebezpieczeństwa. Takim opiekunem dla Sary staje się Tobiasz.

Od tej pory rozpocznie się proces jej uzdrawiania, który dotyczy poczucia wartości, wiary w siebie, nawiązywania relacji z mężczyznami, przygotowania do miłości i małżeństwa. Smutek powoli zacznie przemieniać się w radość, a myśli o śmierci zostaną zastąpione pragnieniem życia.

Modlitwa o dobrego męża/żonę:
Boże, Ojcze niebieski, który kierujesz losami każdego człowieka, pokieruj i moim życiem tak, bym znalazł(a) sobie dobrego męża/ dobrą żonę, z którym mogłabym godnie spełniać zadania, dla których małżeństwo ustanowiłeś.

Utwierdź duszę mą w cnocie, bym nie szukał(a) męża/żony na krętych drogach świata, ale bym wyprosił(a) go/ją sobie w szczerej modlitwie i zasłużył(a) na niego przez życie uczciwe i czyste. Dopomóż mi, bym czas panieństwa/kawalerstwa mego wykorzystać mogła/mógł jak najlepiej dla zdobycia cnót i zalet, które potrzebne mi będą w przyszłości, abym była dobrą żoną i matką/mężem i ojcem.

Niech przygotowanie moje do małżeństwa będzie takie, bym potem nic z mej młodości nie potrzebował(a) taić przed mężem/żoną, ani ukrywać przed dziećmi, ale by życie moje mogło im służyć za wzór do naśladowania.
Najświętsza Maryjo Panno, Przeczysta Dziewico, bądź mi opiekunką i pośredniczką u Boga. Amen.

http://www.deon.pl/religia/w-relacji/cialo-duch-seks/art,154,2-najlepsze-modlitwy-dla-singli.html

_____________________

Zdolność kochania pełna jest sprzeczności

Naukowcy zajmujący się badaniem problemów związanych z miłością mówią, że po kilkumiesięcznej fazie zauroczenia, kiedy wszystko widzi się przez różowe okulary, zaczyna się faza codzienności.

Wtedy rozpoczyna się rodzaj przebudowy wielkiej namiętności w relację pełną wzajemnej delikatności, opiekuńczości i troski. To, czy postawicie na ekskluzywne bycie we dwoje, zachowując pewien dystans, czy też będziecie funkcjonować jako ścisła jedność dwojga ludzi, jest sprawą waszego wyboru.

Każda para musi znaleźć właściwe dla siebie proporcje pomiędzy bliskością a dystansem. Po kilku latach ludzie żyjący w związkach rozmawiają ze sobą jeszcze tylko dziewięć minut dziennie o sprawach dotyczących naprawdę ich obojga; resztę stanowi wymiana zdań na temat dzieci, pracy i spraw codziennych.

Psychologowie mówią jednak, że wystarczy kilka minut prawdziwej rozmowy, żeby związek zachował swą żywotność. Mniejszą rolę odgrywa przy tym czas w minutach, niż uwaga, którą się sobie ofiarowuje. W pierwszych latach kobiety zwłaszcza chętnie ustępują mężczyznom – akceptując ich punkt widzenia i spełniając życzenia, w trosce o harmonię związku i z obawy, by nie stracić swego mężczyzny. Ta ustępliwość maleje z upływem lat. Przychodzi czas na budowanie układu partnerskiego, by mogło zaistnieć trwałe poczucie pewności i bezpieczeństwa.
Na początku, by się porozumieć, wystarczają zakochanym głębokie spojrzenia. Czas to zmienia. Wraz z komunikowaniem się – z wypowiadanym słowem – pomiędzy kochających się ludzi często wkrada się coś, co zaczyna ich oddalać. Im bardziej intensywna jest wymiana zdań, tym bardziej staje się oczywiste, że możliwości porozumienia się są ograniczone, że istnienie związku nie jest bezwarunkowe, że istnieją wzajemne oczekiwania i nadzieje, które pragną być spełnione.

Ludzie uświadamiają sobie, że druga strona jest inna, niż oni sami. Odkrywają również, że ich własna zdolność kochania pełna jest sprzeczności.

Więcej w książce: Kochać szczęśliwie –  Sylvia Schneider

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ona-i-on/art,368,zdolnosc-kochania-pelna-jest-sprzecznosci.html

_________________________

Miłość jest tajemnicą

Czasami słyszymy: “Nie mamy sobie nic więcej do powiedzenia; doszliśmy do wniosku, że lepiej jest zerwać”. Jeśli ma się fantazję, radość, chęć stworzenia czegoś, zawsze jest “coś do powiedzenia sobie wzajemnie”. Jeśli rzeczy źle się mają, to dlatego, że niekiedy myli się uczuciowość z instynktem.

Instynkt należy do sfery biologicznej i jest mechanizmem prefabrykowanym; instynktu nie pielęgnuje się, podąża się za nim. Uczuciowość natomiast należy do sfery afektywnej, do serca, i jest mechanizmem powierzonym woli.

Faza początkowa życia człowieka charakteryzuje się uczuciowością, którą można określić jako chaotyczną. Noworodek nie dostrzega jeszcze własnej osobowości oddzielonej od świata; to tak, jakby powiedział: “Ja jestem światem”. Chodzi, pokrótce, o uczuciowość instynktowną, zmysłową, o pewien dziwny sposób kochania samych siebie.
Następny etap to etap pierwszych relacji społecznych. Dziecko jest przyciągane przez towarzyszy zabawy i szkoły i czuje, że ich kocha, ponieważ są do niego podobni. Jest to etap uczuciowości odruchowej. To tak, jakby dziecko powiedziało: “Ja jestem inni”.
Trzeci etap – który jest zdecydowanie najbardziej burzliwy i fascynujący – to etap okresu dojrzewania. Wraz z rozbudzeniem zdolności seksualnych osoba uświadamia sobie własną tożsamość mężczyzny lub kobiety. To tak, jakby powiedziała: “Ja jestem ja”. Jest to więc uczuciowość egocentryczna. Rola seksualności w tej fazie rozwoju jest bardzo ważna: w istocie skłania dorastającego człowieka, który zyskał świadomość siebie, do wyjścia z siebie. Uczuciowość i seksualność są ściśle powiązane.
W ten sposób, stopniowo, przechodzi się do następnej fazy, nazwanej fazą wieku dojrzałego; w niej człowiek nie odbiera już siebie jako stopionego ze światem, nie ogranicza się do naśladowania jemu podobnych, nie zatrzymuje się na kontemplacji samego siebie, ale wchodzi w relacje z innymi. Dojrzałość uczuciowa wyraża się w zdaniu: “Ja to ja plus inni”. Inni, których należy zaakceptować, uszanować, z którymi się istnieje, którymi się cieszy, w których należy znajdować to, co najlepsze, z którymi coś się tworzy… Jeśli dochodzi się do progu zakochania mając te etapy już za sobą, doświadczenie wspólnego wzrastania będzie łatwiejsze.
Krótki opis rozwoju uczuciowości może posłużyć do określenia własnego stadium dojrzewania. Istnieją narzeczeństwa trudne właśnie z powodu zahamowanej uczuciowości.
Szczytem dojrzałości uczuciowej jest wybór miłości. Jest się rzeczywiście dojrzałymi uczuciowo, kiedy potrafi się dokonać wyboru sposobu życia w miłości – jako osoby bezżenne lub jako narzeczeni. To miłość stwarza osobę. Małżeństwo lub dziewictwo są “specjalizacjami” miłości. Najważniejsze jest zrozumieć siebie na poziomie nauki, polegającej właśnie na tym powolnym, trudnym, pełnym niespodzianek rozwoju.
Jeśli miłość jest najwyższym stadium uczuciowości – wyborem życia z fantazją, ze smakiem, życia płodnego – będzie też doświadczeniem najbogatszym w wartości. Wymiarów miłości jest dużo. Spróbujmy zatem przedstawić portret pamięciowy miłości.
Doskonała miłość może nie istnieje lub istnieje tylko w książkach. Ale to nie powinno nas zniechęcać: zawsze istnieje różnica poziomu między ideałem a rzeczywistością; ograniczenia i niedoskonałość konkretnego doświadczenia nie mogą być więzieniem dla ideałów.
Miłość jest głęboką relacją międzyosobową; angażuje dwoje osób na wszystkich poziomach ich istnienia: od fizycznego po psychiczny, od moralnego po religijny. Relacja oparta tylko na wymiarze fizycznym jest nietrwała, tak jak nietrwałe jest ciało: trwa, ale krótko. Miłość jest wzajemnym karmieniem się istotą osoby, którą mamy przed sobą. Miłość, w tym sensie, jest wymagająca.
Miłość jest wolnością. Ten, kto mówi: “Jeśli mnie kochasz, powinieneś tak postąpić”, lub też: “Jeśli mnie kochasz, okaż mi to”, stwarza pewien rodzaj szantażu przeciwnego wolności. Zmuszanie drugiego do zastosowania się do naszych upodobań lub ulegania naszym życzeniom jest zgubne.
Miłość jest cierpliwością we wzrastaniu. Wszystko przychodzi do tego, kto umie czekać. I nie jest to fatalizmem ani lenistwem. Nie można zmuszać kwiatka, aby rósł, wyciągając go na siłę z ziemi, bo się go wyrwie.
Miłość jest darem z siebie i przyjęciem daru drugiego. Jest to dawanie i otrzymywanie. Są osoby zdolne do dawania, ale niezdolne do przyjmowania. Ten, kto nie umie przyjmować, może się okazać pełen samego siebie. Otwarcie się może być trudne.

Tylko w cieple słońca rozwijają się kwiaty. Dobre wychowanie i czułość otwierają o wiele więcej dróg niż pytania aroganckie czy surowe.
Miłość jest także życiem z drugim; jest zatem współuczestnictwem we wszystkich odczuciach, oczekiwaniach, pragnieniach, projektach, ograniczeniach drugiego. Tak jak nasz Bóg, który “żyje z nami”, zgodnie z hebrajskim określeniem z Księgi Wyjścia. Jest to wzięcie na siebie odpowiedzialności za drugą osobę w sposób zaangażowany.
Kochać to także wzajemnie od siebie zależeć, nie w sensie zrezygnowania z bycia sobą, ale w sensie wzajemnej zależności obydwojga od uczynionego wyboru, łącząc się z nim ściśle. W takim sensie trafne jest zdanie: “Kochać to nie znaczy patrzeć sobie w oczy, ale patrzeć wspólnie w tym samym kierunku”.
Miłość jest pokojem ducha. Jeżeli zbyt wiele chmur obaw, podejrzeń lub melancholii łatwo gromadzi się nad jakimś związkiem, nie ma tam prawdziwej miłości.
Miłość jest przyzwoitością. A to jest cecha, której nie można osiągnąć naprędce. Trzeba nabrać przyzwyczajenia poszanowania drugiego w jego pełni, ponieważ uważa się go za wartość. Przyzwoitość nie ma nic wspólnego ze wstydem, który jest uczuciem negatywnym, opartym na obawie, że ma się do czynienia ze złem. Być przyzwoitym to mieć świadomość potrzeby ochraniania wartości, a nie odczucie potrzeby ukrycia zła. Przyzwoitość w strzeżeniu wartości ciała i tego, co ono zawiera i wyraża. Smutnym jest słyszeć, jak ktoś mówi: “Szanuję moją dziewczynę, ale jestem mężczyzną i mam pewne potrzeby; a więc zaspokajam je z innymi”. Przyzwoitości, w istocie, nie można przeżywać tylko fragmentarycznie. Jeśli nie szanuje się w innych tego, co uważa się za wartość u własnej dziewczyny, na dłuższą metę nie będzie się szanować także własnej dziewczyny.
Miłość jest płodnością, to znaczy służbą życiu. Pary zamknięte w stosunku do tego tematu łatwo stają się ofiarami nerwic. Trudno jest uśmiechać się do życia komuś, kto to życie zatrzymuje w sobie. Słynne małżeństwa “zmotoryzowanych z psem” są tego znamiennym i gorzkim przykładem.
Miłość jest przyjemnością. Popęd płciowy jest składnikiem, którego nie należy pomijać w miłości. Obdarzyć się ciałem, kiedy nadejdzie czas, ciałem, które wyraża sobą radość z bycia razem, wymaga wyczucia, czułości, ciepła, delikatności, zręczności, cierpliwości i dialogu. Przyjemności ciała są podkreśleniem zwierzęcości, ale zwierzęcości ludzkiej. Są one przyjemne, bo karmią się miłością. To miłość pozwala smakować przyjemność. To nie popęd płciowy wyraża miłość, ale to miłość wytwarza prawdziwy i kompletny popęd płciowy. Sam popęd płciowy niewiele zdziała. Nie można powierzyć zmysłom tego, czego nie jesteśmy zdolni uczynić sercem.
Miłość jest także zdolnością rozumowania, w sensie zaangażowania w zrozumienie drugiego w jego zmienności, a także w sensie ciągłego mierzenia własnych sił przed ważnymi decyzjami. “Zdecydowaliśmy, że będziemy mieć dużo dzieci. Po drugim cesarskim cięciu ginekolog powiedział mi dość. Nie miałam odwagi powiedzieć o tym mojemu mężowi. Kiedy przyszedł mnie odwiedzić, zaczęłam płakać. On zrozumiał, pogłaskał mnie z czułością po twarzy i szepnął: “To nie jest przegrana, ale wskazówka, że musimy szukać innego sposobu realizacji płodności. Zobaczysz, że się nam uda”. Teraz jestem zadowolona. Zaadoptowaliśmy dwójkę dzieci. Ja wróciłam do nauczania i z łatwością przychodzi mi traktowanie jakby własne dzieci wszystkich uczniów, których obdarzam miłością”.
Miłość jest poświęceniem. Jest to twarde słowo, ponieważ przywodzi na myśl robienie z siebie ofiary, co jest wypaczonym sposobem poświęcania się. Poświęcenie, kiedy jest przeżywane we dwoje, jest umiejętnością bycia sobą, ale nie tylko dla siebie samych: jest byciem sobą dla drugiego. To właśnie w tym “dla” zawiera się cała wartość poświęcenia. Bóg, kiedy postanowił nas zbawić, zrezygnował z czegoś “dla nas ludzi i dla naszego zbawienia”. W niektórych momentach bardziej niż w innych życie z staje się życiem dla drugiego, w połączeniu z rezygnacją z jakiejś cząstki siebie. “W niedzielę zrezygnowałem z polowania, aby być z moją żoną i moimi dziećmi”. Oto sens miłości, która staje się poświęceniem.
Miłość jest przede wszystkim tajemnicą. Alessandro Pronzato w książce Girandola (Wiatrak), będącej zbiorem sławnych powiedzeń, stwierdza: “Usuńcie tajemnicę, a nie zrozumiecie już nic więcej”. Zaakceptować tajemniczość miłości to jakby wejść w harmonię z Bogiem, który jest tajemnicą, bo jest miłością. Zaakceptowanie wymiaru tajemnicy we własnym życiu jest oznaką inteligencji, a nie lenistwa umysłowego. Tajemnica to nie znaczy nie rozumieć, ale rozumieć, że nie można zrozumieć wszystkiego. Tajemnica nie jest schronieniem, ale widowiskiem. Być może Bóg chciał, abyśmy byli praktykantami w tym doświadczeniu miłości ziemskiej i ograniczonej, aby później uczynić z nas wyspecjalizowanych pracowników w swojej winnicy. To normalne, że coś może nam umknąć. “Ostatnim krokiem rozumu jest przyznanie się, iż są rzeczy, które go przerastają”. Trzeba uważać, aby nie pozwolić nikomu odebrać nam tej możliwości, należącej wyłącznie do nas, a mianowicie umiejętności dobrego samopoczucia w kontemplacji własnej miłości.
Miłość jest także religijnością. Kto naprawdę kocha, wcześniej czy później dochodzi do punktu, w którym zadaje sobie pytanie, kto jest projektantem tej miłości, aby móc mu szczerze podziękować. Pewien starzec mówił z pokorą: “Ja nie umiem się modlić. Ograniczam się tylko do prawienia komplementów Bogu”.
Mozaika jest prawie w całości ułożona. Można by było uczynić jeszcze wiele podkreśleń, rzucić wiązkę światła, aby lepiej uwydatnić kompozycję. Niech to będzie zadanie dla wszystkich, które wypełnią we własnym przeżywaniu miłości. Nie zapominajmy, w istocie, że miłość jest fantazją. Również święty Paweł w swoim Pierwszym Liście do Koryntian, w rozdziale 13., wygłasza wspaniały hymn o miłości. Nie zaszkodzi go przypomnieć: “Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie dopuszcza się bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego, nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje” (IKor 13, 4-8).

*W przedstawianiu niektórych etapów rozwoju uczuciowości odwołałem się do pewnych schematów opracowanych przez prof. Bertiniego z uniwersytetu w Rzymie, nawet jeśli użyte są one w innym kontekście.

Więcej w książce: Kraina miłości. Przewodnik dla zakochanych, narzeczonych i młodych małżeństw – Gigi Avanti

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ona-i-on/art,365,milosc-jest-tajemnica.html

___________________________